- του Γιώργου Ρακκά
Το επίμαχο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, εγκαινιάζει, και δεν ολοκληρώνει μια διαδικασία ρευστοποίησης των φύλων, του γάμου και της οικογένειας. Το επόμενο βήμα θα είναι να προχωρήσει η διαδικασία προς εκείνα τα οποία πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη. Ιδίως σε ό,τι αφορά στον «γονέα 1 & 2» αλλά και στην υιοθέτηση της συμπεριληπτικής γλώσσας (που για παράδειγμα απαγορεύει τη χρήση έμφυλων χαρακτηρισμών από το κράτος, όπως το «επίδομα μητρότητας»), αφορούν την ίδια την αρχή της ισότητας που τώρα επικαλούνται οι υπέρμαχοι του νομοσχεδίου.
Η ανάγκη για μια κουλτούρα των ορίων
Η αντίληψη περί δικαιωμάτων δεν επαρκεί από μόνη της σε μια εποχή όπου ούτως ή άλλως, οι τεχνικές δυνατότητες υπόσχονται σε πολύ λίγο να βελτιώσουν θεαματικά πρακτικές όπως η φυλομετάβαση, η τεχνητή κύηση (που θα λύσει και το ζήτημα της παρένθετης μητρότητας διά παντός), η υβριδοποίηση των φύλων. Πώς ακριβώς θα λειτουργήσουν εδώ τα επιχειρήματα υπέρ της συμπεριληπτικότητας; Η λογική συνέπεια των πραγμάτων, θα είναι να οδηγηθούμε σε κοινωνίες που αρνούνται κάθε έμφυλο προσδιορισμό -ακριβώς διότι η επίκλησή του θα θίγει το αίσθημα της ισότητας όσων έχουν επιλέξει να τον υπερβούν. Το θέλουμε αυτό πραγματικά;
Είναι σαφές ότι κάπου πρέπει να τεθεί ένα όριο. Αλλά ούτε η κουλτούρα των ορίων καλλιεργείται ή θεωρείται συμβατή με τον κόσμο μας, ούτε μια ηθική που να περιστρέφεται γύρω από την θέσπισή τους. Και η συζήτηση επί αυτών των θεμάτων εξαναγκάζεται σε τεράστια λογοκρισία με τον τρόπο που αντιδρούν τώρα οι υποστηρικτές της υποτιθέμενης συμπεριληπτικότητας. Ακριβώς διότι επιθυμούν να την κλείσουν προτού καν ανοίξει, υποστηρίζοντας πως κάθε επίκληση στην κουλτούρα και την ηθική των ορίων ως προς τα ζητήματα αυτά είναι «από τη φύση της» αρχαϊκή, αντιδραστική και ακροδεξιά.
Πρόοδος και συντήρηση
Και ευρύτερα, πάντως, ο αναστοχασμός πάνω στην πόλωση της συντήρησης με την πρόοδο, κάτι που επίσης η επίσημη σκέψη αποθαρρύνει μέσω μιας “ετικετοποίησης” είναι επίκαιρος όσο ποτέ.
Τι σημαίνει άραγε “προοδευτισμός” σε μια εποχή όπου τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) δύνανται ήδη να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο από μια πλειάδα εργασιών, αίροντας την κοινωνική χρησιμότητα της πλειοψηφίας των μεσαίων και κατώτερων στρωμάτων; Σε μια εποχή όπου η κλωνοποίηση είναι ή πολύ σύντομα θα γίνει τεχνικά εφικτή;
Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, η ενδεδειγμένη στάση θα ήταν το να επιβάλει έλεγχο στις κατευθύνσεις στην πρόοδο της έρευνας και των τεχνολογιών και τις χρήσεις τους (στην περίπτωση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων), να βάλει φρένο σε άλλες (κάτι που ήδη συμβαίνει με την κλωνοποίηση του ανθρώπου), και να επιταχύνει εκείνες για τις οποίες προσδοκώμενες ωφέλειες είναι ασύγκριτες σε σχέση με το ρίσκο (την χρήση ΤΝ για τις εξατομικευμένες θεραπείες του καρκίνου για παράδειγμα).
Να είναι «συντηρητικός» δηλαδή, σε ό,τι αφορά ορισμένα ζητήματα, και «προοδευτικός» σε άλλα. Κάτι που θεωρείται όμως έγκλημα καθοσιώσεως από τον προοδευτισμό, και γι’ αυτό ο τελευταίος είναι πλέον μια άχρηστη και αναχρονιστική ιδεολογία.
Τα άλματα της τεχνολογίας, εκτοξεύουν την ανθρώπινη δυνατότητα, και αυξάνουν την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στην φύση (και την δική του φύση). Η εξέλιξη αυτή, προϋποθέτει απείρως μεγαλύτερη υπευθυνότητα, και επίσης, την δεοντολογική οριοθέτηση αυτής της δυνατότητας. Ειδάλλως, πολλαπλασιάζεται το ρίσκο της αυτοκαταστροφής.
Ενώπιον αυτού του ρίσκου η μεταφυσική της προόδου (δηλαδή η αντιμετώπιση της Ιστορίας ως μιας γραμμικής διαδικασίας, σαν να αποτελεί μια θεότητα με την δική της εσωτερική λογική) είναι απολύτως χαζή. Ισοδυναμεί με το να έχεις ένα αμάξι δίχως φρένα, και να νομίζεις ότι με αυτό θα πας γρηγορότερα από ένα που διαθέτει φρένα (δηλαδή επιβραδύνει) και καθρέφτες (δηλαδή κοιτάει πίσω).
Εξ άλλου η εμμονή στον προοδευτισμό αντιβαίνει, και την ίδια την διαδικασία της εξέλιξης. Η οποία επίσης συγχωνεύει μέσα της και την πρόοδο και την συντήρηση, αποτελεί μια μορφή διατήρησης διά της αλλαγής και αν κάτι αποφεύγει, είναι οι «ριζικές τομές» με τις οποίες ο προοδευτισμός παθιάζεται τόσο.
Εν κατακλείδι
Μια θέση η οποία παραμένει ανοιχτή στη συμβίωση των ομόφυλων ζευγαριών, αντιμετωπίζει το θέμα των παιδιών τους κατ’ οικονομίαν και φυσικά με τις δέουσες ευαισθησίες, αλλά δεν ανατρέπει την αναφορά των προτύπων της οικογένειας και του γάμου στα δύο φύλα, δεν είναι ούτε συντηρητική, ούτε ακροδεξιά, ούτε αντιστρατεύεται κάποια ιδέα της ισότητας. Επίσης, αρκετά πια με το αρχαϊκό πλέον δίπολο προόδου εναντίον συντήρησης· η απάντηση σήμερα, δεν μπορεί παρά αν είναι συνδυαστική και των δύο ροπών.
Ένα υστερόγραφο: Ποιες προτεραιότητες;
Ο Βρετανός Υπ. Άμυνας υποστηρίζει πως οι καιροί του συλλογικού μερίσματος της ειρήνης έχουν τελειώσει, και πως είναι εξαιρετικά πιθανό να υπάρξει επίθεση της Ρωσίας σε μια χώρα του ΝΑΤΟ της Ανατολικής Ευρώπης στα επόμενα 2 ή 3 χρόνια· το ίδιο ισχυρίζονται σε έγγραφό τους και οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες· και στη Σουηδία είχαμε αντίστοιχες αναφορές των αξιωματούχων. Γεωπολιτικά, μεταρρύθμιση του κράτους, αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, ανθεκτικότητα μέσα στην μονιμοκρίση. Όλα τα παραπάνω είναι απείρως κρισιμότερα, και, απαιτούν συμμαχίες κοινωνικές και πολιτικές που υπερβαίνουν τις διαιρετικές γραμμές που πηγαίνουν να χτιστούν με το νομοσχέδιο αυτό. Και επειδή και λόγω Τουρκίας, αλλά και ευρύτερα λόγω ακριτικής μας θέσης, τα σκάγια αυτά θα μας πάρουν πολύ χοντρά καλό είναι να προετοιμαζόμαστε και να καθορίζουμε την πολιτική ατζέντα με βάση αυτές τις εξελίξεις.
ΠΗΓΗ : https://ardin-rixi.gr/archives/255201
